การศึกษาประเพณีฮีต 12 ในฐานะเป็นปัจจัยส่งเสริมหลักสาราณียธรรม ของชุมชนตำบลโพธิ์ชัย อำเภอเมือง จังหวัดหนองคาย

บทคัดย่อ

วิจัยเรื่องนี้มี วัตถุประสงค์ คือ 1) เพื่อศึกษาแนวคิดเรื่องสาราณียธรรมในพระพุทธศาสนา 2) เพื่อศึกษาความเชื่อและความสำคัญของประเพณีฮีต 12 ในชุมชนตำบลโพธิ์ชัย อำเภอเมือง จังหวัดหนองคาย 3) เพื่อวิเคราะห์ประเพณีฮีต 12 ในฐานะเป็นปัจจัยส่งเสริมหลักสาราณียธรรมในเขตชุมชนตำบลโพธิ์ชัย อำเภอเมือง จังหวัดหนองคาย ผลจากการวิจัยพบว่า แนวคิดเรื่องสาราณียธรรมในพระพุทธศาสนา เป็นเรื่องที่ว่าด้วยหลักปฏิบัติ 6 ประการ ที่ได้สอดแทรกแนวคิดที่สำคัญเอาไว้ภายในอยู่ 3 อย่าง คือ 1) การเป็นผู้มีเมตตาที่เน้นในการแสดงความรักใคร่ ปรารถนาดีอยากให้ผู้อื่นมีความสุข โดยการแผ่ไมตรีจิต คิดและทำประโยชน์แก่ผู้ที่อยู่ร่วมกันในสังคม 2) การเป็นผู้มีศีลรักษากายและวาจาให้เรียบร้อย ตั้งอยู่ในความดีมีระเบียบวินัยไม่ทำตนให้เป็นที่น่ารังเกียจของหมู่คณะ และ 3) ความเข้าใจที่ถูกต้องหรือสัมมาทิฎฐิ อันเกิดได้จากการมีกัลยาณมิตรที่ดีและการพิจารณาอย่างถูกวิธีจากโยนิโสมนสิการ จนก่อให้เกิดเป็นความสามัคคีกันของหมู่คณะ ความเชื่อและความสำคัญของประเพณีฮีต 12 ที่มีต่อชาวพุทธในชุมชนตำบลโพธิ์ชัย อำเภอเมือง จังหวัดหนองคาย พบว่า ในเขตตำบลเองได้มีการปฏิบัติบุญประเพณีฮีต 12 สืบทอดมาช้านาน จะถูกขับเคลื่อนด้วยพระสงฆ์ ตลอดทั้งปราชญ์ชาวบ้าน กิจกรรมที่เกิดจากงานบุญในประเพณีฮีต 12 ที่ชาวบ้านได้ร่วมกันปฏิบัติจะคอยเป็นปัจจัยส่งเสริมหลักสาราณียธรรมให้เกิดขึ้นได้ โดยงานบุญที่ต้องอาศัยการเตรียมการจะส่งเสริม เมตตากายกรรม เมตตาวจีกายกรรม และเมตตามโนกายกรรม