รูปแบบการพัฒนาคุณภาพชีวิตชุมชนตำบลอุโมงค์ อำเภอเมือง จังหวัดลำพูน
บทคัดย่อ
การศึกษาวิจัยเรื่อง ìรูปแบบการพัฒนาคุณภาพชีวิตชุมชนตำบลอุโมงค์ อำเภอเมือง จังหวัดลำพูนî มีวัตถุประสงค์การศึกษา 3 ประการ คือ 1 . เพื่อศึกษาบริบทตำบลอุโมงค์ อำเภอเมือง จังหวัดลำพูน 2. เพื่อศึกษาแนวคิดการพัฒนาคุณภาพชีวิตของชุมชนตำบลอุโมงค์ อำเภอเมือง จังหวัดลำพูน 3. เพื่อศึกษารูปแบบการพัฒนาคุณภาพชีวิตชุมชนตำบลอุโมงค์ อำเภอเมือง จังหวัดลำพูน โดยผู้วิจัยได้ใช้รูปแบบคุณภาพ (Qualitative Research) เชิงปฏิบัติการ (Action Research) โดยมุ่งเน้นการประยุกต์ใช้หลักพุทธธรรมกับในการพัฒนาคุณภาพชีวิตของชุมชนตำบลอุโมงค์ รวมทั้งการวิเคราะห์ความสัมพันธ์ของคณะสงฆ์ ภาครัฐ องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ซึ่งมีพื้นที่เป้าหมายในการขับเคลื่อนการทำงานในการสร้างรูปแบบการพัฒนาคุณภาพชีวิตชุมชนตำบลอุโมงค์
ผลการศึกษาพบว่า 1) บริบทชุมชนตำบลอุโมงค์อำเภอเมือง จังหวัดลำพูน ตำบลอุโมงค์มีประวัติความเป็นมาที่ยาวนาน และเป็นชุมชนดั้งเดิม ประกอบด้วย หมู่ที่ 1 บ้านอุโมงค์ หมู่ที่ 2 บ้านกอม่วง หมู่ที่ 3 บ้านสันกับตอง หมู่ที่ 4 บ้านฮ่องกอก หมู่ที่ 5 บ้านป่าเห็ว หมู่ที่ 6 บ้านป่าลาน หมู่ที่ 7 บ้านเชตวัน หมู่ที่ 8 บ้านไร่ หมู่ที่ 9 บ้านป่าเส้า หมู่ที่ 10 บ้านชัยสถาน หมู่ที่ 11 บ้านแม่ร่องน้อย โครงสร้างพื้นฐานในตำบลที่เป็นศักยภาพที่ใช้ประโยชน์ในการจัดการตนเอง ประชาชนส่วนใหญ่ยึดมั่นในหลักพระศาสนา และปฏิบัติศาสนกิจตลอดจนประเพณีท้องถิ่นอย่างเคร่งครัด
2) แนวคิดการพัฒนาคุณภาพชีวิตของชุมชนตำบลอุโมงค์ อำเภอเมือง จังหวัดลำพูน คุณภาพชีวิต หมายถึง คุณภาพในสังคม เศรษฐกิจ การศึกษา การเมืองและการศาสนา คุณภาพชีวิตเฉพาะตัวบุคคล ซึ่งประกอบด้วย 1. การมีสุขภาพสมบูรณ์ทางร่างกายและจิตใจ 2. การมีสติปัญญาที่จะศึกษาหาความรู้ 3. การมีความสามารถในการทำมาหาเลี้ยงชีพตนเอง 4. การรู้จักหาความสุข ความพอใจให้ชีวิตในทางที่ถูกควร การพัฒนาคุณภาพชีวิตของชุมชนตำบลอุโมงค์นั้นสะท้อนให้เห็นการทำงานขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นและความร่วมมือกับทุกฝ่ายที่เกี่ยวข้อง การขับเคลื่อนงานด้านการพัฒนาคุณภาพชีวิตให้บรรลุเป้าหมาย
3) รูปแบบการพัฒนาคุณภาพชีวิตชุมชนตำบลอุโมงค์ อำเภอเมือง จังหวัดลำพูน คือ การที่คนในชุมชนได้มาร่วมกันคิด ร่วมกำหนดแนวทางในการพัฒนา ด้วยการคำนึงถึงทุนชุมชนเป็นหลัก มีรูปแบบการพัฒนาคุณภาพชีวิตชุมชนตำบลอุโมงค์ ดังนี้1) การพัฒนาคุณภาพชีวิตทางด้านกาย มีโครงการและกิจกรรมในการสนับสนุนทางกาย เพื่อให้คนในชุมชนมีสุขภาพภาวะ ส่งเสริมสุขภาพทางกายอย่างมีสติ 2) การพัฒนาคุณภาพชีวิตทางด้านศีล มีโครงการและกิจกรรมในการสนับสนุนทางด้านศีล พัฒนาคนในชุมชนให้มีศีล มีธรรมประจำใจ 3) การพัฒนาคุณภาพชีวิตทางด้านจิตใจ มีโครงการและกิจกรรมในการพัฒนาด้านจิตใจ ปฏิบัติธรรม สวดมนต์ แผ่เมตตาเป็นประจำ 4) การพัฒนาคุณภาพชีวิตทางด้านปัญญา มีโครงการและกิจกรรมในการพัฒนาด้านปัญญา เข้าค่ายครอบครัวธรรมะในชุมชนและเกิดความรอบรู้ในการแก้ปัญหาชีวิตได้เป็นอย่างดี
บรรณานุกรม
พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ. ปยุตฺโต). (2551). พัฒนาคุณภาพชีวิตด้วยจิตวิทยาแบบยั่งยืน, กรุงเทพมหานคร: ธรรมสภา), หน้า 99.
พระมหาสมชาย สิริจนฺโท (หานนท). (2547). “พุทธธรรมเพื่อการพัฒนาคุณภาพชีวิตตามแนวทางของ พระเทพวรคุณ (สมาน สุเมโธ )”. วิทยานิพนธ์พุทธศาสตรมหาบัณฑิต. บัณฑิตวิทยาลัย : มหาวิทยาลัยมหาจุฬา ลงกรณราชวิทยาลัย.
พระสมุห์ทรง สญฺญโต (ทองคุ้ม). (2553). “บทบาทของวัดไร่ขิงที่มีต่อการส่งเสริมคุณภาพชีวิตของประชาชนในเขตตำบลไร่ขิง อำเภอสามพราน จังหวัดนครปฐม”. วิทยานิพนธ์พุทธศาสตรมหาบัณฑิต. บัณฑิตวิทยาลัย : มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
พุทธทาสภิกขุ. (2542). บางแง่มุมของกามในทัศนะพุทธทาสภิกขุ. กรุงเทพมหานคร : สำนักพิมพ์สุขภาพใจ.มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. (2539). พระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
มะเดื่อ เสมา. (2532). “คุณภาพชีวิต : ชีวิตที่มีคุณภาพ”. วารสารแนะแนว. เล่มที่ 7 (เมษายน-พฤษภาคม): 5-6.
เศรษฐวัฒน์ โชควรกุล. (2554). “นโยบายการพัฒนาคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นในเขตจังหวัดภาคตะวันออกเฉียงเหนือ”. วิทยานิพนธ์ปริญญารัฐศาสตร์ดุษฎีบัณฑิต. บัณฑิตวิทยาลัย : มหาวิทยาลัยราชภัฏวไลยอลงกรณ์ ในพระราชูปถัมภ์ สำนักวิทยาการและเทคโนโลยีสารสนเทศ.
แสงระวี แก้วเมืองฝาง. (2552). “รูปแบบการพัฒนาคุณภาพชีวิตของเกษตรกรในจังหวัดเชียงราย”. วิทยานิพนธ์ปรัชญาดุษฎีบัณฑิต. บัณฑิตวิทยาลัย : มหาวิทยาลัยราชภัฎเชียงราย.
สุมน อมรวิวัฒน์. (2525). การพัฒนาคุณภาพชีวิตของคนกรุงเทพมหานคร. กรุงเทพมหานคร : ภาควิชาประถมศึกษา คณะครุศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย), (อัดสำเนา).สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ. แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคม
แห่งชาติ ฉบับที่ 11 (พ.ศ. 2555 - 2559). กรุงเทพมหานคร: สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ