ดาบล้านนา : ภูมิปัญญาด้านศาสตร์และศิลป์

บทคัดย่อ

ภูมิปัญญาล้านนาเป็นศาสตร์หนึ่งที่สะท้อนวิถีชีวิตและคุณค่าของความเป็นล้านนา อันเกิดจากมนุษย์สร้างขึ้นหรือเกิดเองโดยธรรมชาติ สัมผัสผ่านทางตาเห็นรูป เกิดเป็นความรู้สึกว่าชอบ ยินดี เพลิดเพลิน อิ่มใจ ในวัตถุสิ่งนั้น ด้วยเหตุนี้ภูมิปัญญาล้านนาจึงเป็นแขนงที่ศึกษาแสวงหาความรู้และวิเคราะห์เกี่ยวกับภูมิปัญญาคืออะไร ใช้ทฤษฎีตัดสินคุณค่าของภูมิปัญญาอย่างไร ดังนั้นจึงเป็นเหตุผลเพื่อวิเคราะห์มิติภูมิปัญญาในดาบล้านนา มุมมองในศาสตร์ที่ว่าด้วยศาสตร์และศิลป์รู้สึกที่น่าพึงพอใจ ความรู้สึกชอบ มีเสน่ห์ ลุ่มหลงในมนต์ที่มีอัตลักษณ์ที่ปรากฏในดาบล้านนา ซึ่งดาบล้านนาสามารถพบได้ในจังหวัดภาคเหนือของไทย คือ เชียงใหม่ เชียงราย แม่ฮ่องสอน ลำพูน ลำปาง แพร่ น่าน พะเยา เดิมเคยเป็นส่วนหนึ่งของอาณาจักรล้านนา ต่อมาภายหลังกลายเป็นส่วนหนึ่งของสยามในสมัยรัตนโกสินทร์ตรงกับรัชกาลที่ 5 มีการเปลี่ยนแปลงการปกครองจึงกลายเป็นจังหวัดทางภาคเหนือของประเทศไทยตอนบน มีมรดกตกทอดและอัตลักษณ์นั่นคือ ดาบล้านนา ประกอบด้วย 2 มิติ คือ ìรูปธรรมî ความงามในองค์ประกอบของดาบล้านนามีรูปร่าง รูปทรง สัดส่วนสมบูรณ์ ที่สามารถจับต้องได้ และ ìนามธรรมî เป็นความงาม ความเชื่อ เชิงจิตวิญญาณที่ไม่สามารถจับต้องได้ ต้องใช้ความรู้สึกทางอารมณ์ในการเข้าถึงคุณค่าในดาบล้านนาโดยอาศัยจิตวิญญานของคนล้านนาสมัยโบราณสะท้อนออกให้เกิดทั้งศาสตร์และศิลป์ที่ให้มิติของความงามทั้งวัตถุและความรู้สึก