ภูมิปัญญาการสร้างสรรค์พุทธศิลปกรรมล้านนาสู่การส่งอิทธิพลและความสัมพันธ์ในพหุวัฒนธรรม

  • สุชัย สิริรวีกูล มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย วิทยาเขตเชียงใหม่
  • กตัญญู เรือนตุ่น มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย วิทยาเขตเชียงใหม่
  • จีรศักดิ์ ปันลำ มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย วิทยาเขตเชียงใหม่
  • พันตำรวจโท ชาญวิสุทธิ์ ต้นมณี มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย วิทยาเขตเชียงใหม่

บทคัดย่อ

บทความวิชาการนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาภูมิปัญญาการสร้างงานพุทธศิลปกรรมล้านนา 2) วิเคราะห์หลักการและการนำงานพุทธศิลปกรรมล้านนาไปใช้ทางพหุวัฒนธรรมทั้งในอดีตและในบริบททางวัฒนธรรมร่วมสมัย

ผลการศึกษาพบว่า 1) ภูมิปัญญาการสร้างงานพุทธศิลปกรรมล้านนาพัฒนาขึ้นจากการรับอิทธิพลทางพระพุทธศาสนาและพุทธศิลปกรรมจากแหล่งอารยธรรมที่สำคัญและพัฒนาขึ้นด้วยปัจจัยที่ส่งเสริมและพัฒนาขึ้นสู่ยุครุ่งเรืองที่สุด 2) คุณค่าทางภูมิปัญญาที่ปรากฏในงานพุทธศิลปกรรมล้านนาสะท้อนหลักการที่สำคัญทางพระพุทธศาสนารวมทั้ง มีพัฒนาการทั้งในด้านวิธีวิทยาในการสร้างสรรค์ส่งผลให้เกิดงานพุทธศิลปกรรมที่มีคุณค่าและถูกนำไปใช้และส่งอิทธิพลในสังคมแบบพหุวัฒนธรรมตั้งแต่อดีตและในบริบททางวัฒนธรรมร่วมสมัย

บรรณานุกรม

เชษฐ์ ติงสัญชลี. (2555). สัตตมหาสถาน พุทธประวัติตอนเสวยวิมุตติสุข กับ ศิลปกรรมอินเดียและเอเชียอาคเนย์. กรุงเทพมหานคร: ด่านสุทธาการพิมพ์.

ธนธร กิติกานต์. (2557). “มหาธาตุ”. นนทบุรี: โรงพิมพ์มติชนปากเกร็ด.

นิพัทธ์พร เพ็งแก้ว. (2557). เยือนถิ่นแผ่นดินพุทธ บังกลาเทศ. กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์สยามปริทัศน์.

บุญชู โรจนเสถียร. (2548). ตำนานสถาปัตยกรรมไทย 2. กรุงเทพมหานคร: บริษัทโรงพิมพ์กรุงเทพ(1984) จำกัด.

ปัญญา เทพสิงห์. (2548). ศิลปะเอเชีย. กรุงเทพมหานคร: บริษัทแอคทีฟ พริ้นท์ จำกัด.

พรรณเพ็ญ เครือไชย. (2546). นพีสีเชียงใหม่ บทความ“ลานนา หรือ ล้านนาน”. สถาบันวิจัยสังคม มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ บรรณาธิการโดย มิ่งสรรพ์ ขาวสะอาด,ชัปนะ ปิ่นเงิน.เชียงใหม่: โรงพิมพ์มิ่งเมือง.

พระมหาดาวสยาม วชิรปัญโญ. (2555). พระพุทธศาสนาในลาว (Buddhism In Laos).กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์เม็ดทรายพริ้นติ้ง.

พราหมณ์นราสุธรรมภี. (2559).มหาธาตุเจดีย์. พิมพ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพมหานคร: หจก. เรือนแก้วการพิมพ์.

พิสิฏฐ์ โคตรสุโพธิ์. ธเนศ ศรีวิชัยลำพันธ์. วีระพงษ์ แสง-ชูโต. (2557). การถ่ายทอดศิลปะและวัฒนธรรมภูมิปัญญาล้านนาสู่สังคมโดยผู้ทรงภูมิปัญญาท้องถิ่น ( The Parting and Teaching of Art and Culture, in the Tradition of Lan na Wisdom to Society by local Scholars). เชียงใหม่: นพบุรีการพิมพ์เชียงใหม่.

เพิ่มศักดิ์ วรรยางกูร. (2545). วิถีธรรมวิถีไทย. กรุงเทพมหานคร: อาร์ทลีย์ เพรส.

มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. (2539). พระไตรปิฎกฉบับภาษาไทย. กรุงเทพมหานคร:โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

รัตนาพร เศรษฐกุล. (2552). ประวัติศาสตร์เศรษฐกิจวัฒนธรรมแอ่งเชียงใหม่-ลำพูน.กรุงเทพมหานคร: โอ.เอส.พริ้นติ้ง เฮ้าส์.

วรวัตร เขียวติ๊บ. (2567). เจ้าของโรงหล่อกุลวัฒนา บ้านปูคา อำเภอสันกำแพง จังหวัดเชียงใหม่. สัมภาษณ์.

วัดป่าพุทธคยา รัฐพิหาร ประเทศอินเดีย (หลวงพ่อจิ๋ว พุทฺธญาโณ, ออนไลน์ http://www.dhammajak.net/forums/viewtopic.php?f=26&t=44886 [สำรวจข้อมูล 09/08/67]

วัดพระนางจามเทวี, ตำบลบางขันหมาก อำเภอเมือง จังหวัดลพบุรีออนไลน์,https://www.tiktok.com/@phunlop365/video/7172706215443664133, [สำรวจข้อมูล [09/08/67]

วินัย พงศ์ศรีเพียร. (เมธีวิจัยอาวุโส สกว.). ความสำคัญของรัชกาลพระญาติลกราชในประวัติศาสตร์ล้านนา เอกสารประกอบการสัมมนาทางวิชาการ 600 ปี ติโลกราชากับมิติทางวัฒนธรรมและประวัติศาสตร์ล้านนาในยุคปัจจุบัน” วันที่ 10 กรกฎาคม 2552 ณ หอประชุมอาคารรวมวิจัยและบัณฑิตศึกษา สถาบันวิจัยสังคม มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.

ศักดิ์ชัย สายสิงห์. (2556). พุทธศิลป์สมัยรัตนโกสินทร์ พัฒนาการของงานช่างและแนวคิดที่ปรับเปลี่ยน. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์ฟิสิกส์เซ็นเตอร์.

ศักดิ์ชัย สายสิงห์. (2554). พุทธปฎิมางานช่างพลังแห่งศรัทธา. กรุงเทพมหานคร: มติชน.

ศิริศักดิ์ อภิศักดิ์มนตรี. (2549). เมืองประวัติศาสตร์เชียงแสน. กรุงเทพมหานคร: ถาวรกิจการพิมพ์จำกัด.

ศูนย์ศึกษาเอกสารโบราณ (ศ.อ.บ.). (2559). ตำนานพื้นเมืองเชียงใหม่ ฉบับ นักเรียน นักศึกษา และประชาชน. เชียงใหม่: บริษัท ทรีโอแอดเวอร์ไทซิ่ง แอนด์ มีเดีย จำกัด.

สังข์ พัธโนทัย (สารนาถ). (2555). เยี่ยมไทยอาหม สายเลือดของเรา. พิมพ์ครั้งที่ 2.กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์สยามปริทัศน์.

อุดม เชยกีวงศ์. (2550). พระเจ้ามังรายมหาราช (พญามังรายมหาราช). กรุงเทพมหานคร:สำนักพิมพ์ภูมิปัญญา.

Carol Stratton. (2004). Buddhist Sculpture of Northern Thailand. Thailand: Silkworm.

Denise Heywood. (2005). Ancient Luang Prabang. Thailand: Sirivatana Interprint. Public Co., Ltd.
เผยแพร่แล้ว
2024-09-07