แนวทางการอนุรักษ์คัมภีร์ใบลานของวัดในอำเภอแม่วาง จังหวัดเชียงใหม่

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ 3 ประการ คือ 1) ศึกษาประวัติความเป็นมาของคัมภีร์ใบลานในพระพุทธศาสนา 2) ศึกษาบริบทและสภาพปัญหาการอนุรักษ์คัมภีร์ใบลานของวัดในอำเภอแม่วาง จังหวัดเชียงใหม่ 3) นำเสนอแนวทางการอนุรักษ์คัมภีร์ใบลานในพื้นที่ดังกล่าว การวิจัยนี้ใช้วิธีผสานทั้งการศึกษาประวัติศาสตร์และการสำรวจภาคสนาม

ผลการวิจัยพบว่า 1) คัมภีร์ใบลานมีความสำคัญในพระพุทธศาสนา โดยเริ่มมีการจารึกคำสอนเป็นลายลักษณ์อักษรครั้งแรกในสังคายนาครั้งที่ 5 ที่ศรีลังกาในปี พ.ศ. 433 เพื่อป้องกันความคลาดเคลื่อนจากการท่องจำ 2) การอนุรักษ์คัมภีร์ใบลานในอำเภอแม่วางประสบปัญหาจากทั้งสาเหตุภายใน เช่น การเสื่อมสภาพของวัสดุ และสาเหตุภายนอก เช่น มลพิษ อุณหภูมิ และการขาดการเรียนการสอนอักษรล้านนา 3) แนวทางการอนุรักษ์คัมภีร์ใบลานในวัดที่สำรวจมี 4 ขั้นตอน ได้แก่ การสำรวจและสรรหาข้อมูล เตรียมการอนุรักษ์โดยสร้างความเข้าใจให้กับผู้ที่เกี่ยวข้อง ปฏิบัติการอนุรักษ์ด้วยการทำความสะอาดและจัดหมวดหมู่คัมภีร์ และสร้างความยั่งยืนด้วยการสร้างแหล่งเรียนรู้และเครือข่ายการอนุรักษ์ในพื้นที่ สรุปได้ว่าการอนุรักษ์คัมภีร์ใบลานจำเป็นต้องมีการดำเนินงานอย่างเป็นระบบและต่อเนื่อง โดยเฉพาะการสร้างความรู้ความเข้าใจในชุมชนเพื่อรักษามรดกทางวัฒนธรรมนี้ให้คงอยู่ต่อไป