พัฒนาการการสืบทอดคัมภีร์พระไตรปิฎกในสมัยกรุงรัตนโกสินทร์

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ 2 ข้อ คือ 1)  เพื่อศึกษาความเป็นมาคัมภีร์พระไตรปิฎกของพระพุทธศาสนาเถรวาท  และ 2)  เพื่อศึกษาพัฒนาการการสืบทอดคัมภีร์พระไตรปิฎกในสมัยกรุงรัตนโกสินทร์  ผลการศึกษาพบว่า พระไตรปิฎกเป็นตำราหรือคัมภีร์ที่เป็นคำสั่งสอนของพระพุทธเจ้า  หมายถึง คำสอนหมวดใหญ่ ๓ หมวด คือ พระวินัยปิฎก พระสุตตันปิฎก และพระอภิธรรมปิฎก การรวบรวมและจัดหมู่หมวดหมู่พุทธพจน์ โดยการสังคายนาครั้งแรกหลังพุทธปรินิพพานสามเดือน คำสอนดังที่สืบทอดกันมาด้วยปากเปล่าหรือมุขปาฐะ และได้จารึกเป็นลายลักษณ์อักษรในคราวสังคายนาครั้งที่สี่ ส่วนในด้านพัฒนาการสืบทอดคัมภีร์พระไตรปิฎกในสมัยกรุงรัตนโกสินทร์นั้น มีการจัดพิมพ์พระไตรปิฎกเป็นเล่มหนังสือครั้งแรก ในรัชกาลที่ห้า เพื่อฉลองงานรัชดาภิเษก พระไตรปิฎกมีจำนวนรวม ๓๙ เล่ม ส่วนพระไตรปิฎกฉบับที่สมบูรณ์ คือ พระไตรปิฎกฉบับสยามรัฐ  มีจำนวน 45 0เล่ม ทำในสมัยรัชกาลที่เจ็ด  และในสมัยรัชกาลที่เก้า ได้มีการจัดทำพระไตรปิฎกบรรจุไว้ในระบบคอมพิวเตอร์ มีการนำพระไตรปิฎกไปใช้ในระบบออนไลน์  และคณะสงฆ์ไทยยังได้ทำการตรวจชำระและสังคายนาไว้เป็นหมวดหมู่  โดยจารึกลงบนแผ่นหินอ่อน  เพื่อเป็นถาวรวัตถุอันเป็นนิมิตหมายแห่งความมั่นคงของพระพุทธศาสนาสืบมาจนถึงปัจจุบันนี้