วิเคราะห์หลักมรณสติในพระพุทธศาสนา

บทคัดย่อ

บทความวิชาการนี้มีวัตถุประสงค์  2 ข้อ คือ 1) เพื่อศึกษามรณสติในคัมภีร์พระไตรปิฎก และ 2) เพื่อศึกษาวิเคราะห์หลักมรณสติในพระพุทธศาสนา โดยใช้ระเบียบวิธีวิจัยเชิงเอกสาร ผลการวิจัยพบว่า มรณสติ หมายถึง การระลึกถึงความตายอันจะมีแก่ตน ในทัศนะของนักปราชญ์ไทยหมายเอาการระลึกถึงความตายที่ขาดลงของชีวิตบุคคลหนึ่งๆ โดยระลึกเอาความตายนั้นมาเป็นอารมณ์กรรมฐาน ความตายที่ใช้ยึดเป็นอารมณ์ในการปฏิบัติมรณสติมี 2 ประเภท คือ 1) ความตายตามอายุ และ 2) ความตายด้วยอุบัติเหตุต่างๆ วิธีปฏิบัติมรณสติมีการตั้งสติระลึกถึงความตาย การพิจารณาถึงสาเหตุที่ทำให้เกิดความตาย และการระลึกถึงความตายให้เกิดปัญญา จุดมุ่งหมายในการปฏิบัติมรณสติ คือ การปฏิบัติด้วยความศรัทธา ด้วยความเพียร ด้วยความอดทนด้วยสติปัญญา มรณสติแต่ละอย่างจะสัมพันธ์กับจริตของบุคคลแตกต่างกันออกไป ส่วนประโยชน์มรณสติ คือ จิตใจเกิดเป็นสมาธิได้เร็ว รู้เท่าทันความเปลี่ยนแปลงของสังขาร ตระหนักรู้หลักความจริงในชีวิต รู้จักเตรียมตัวก่อนตาย และการประยุกต์มรณสติมาใช้ในชีวิตประจำวัน ได้แก่ คติเตือนจิตใจไม่ให้ประมาท อุบายระงับกิเลส แนวทางในการเจริญสติ แนวทางที่ยกระดับจิตใจเข้าสู่การปฏิบัติวิปัสสนา