แนวคิดว่าด้วยพิธีกรรมขอฝนในพระพุทธศาสนา

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ คือ 1. เพื่อศึกษาแนวคิดว่าด้วยพิธีกรรมการขอฝน และ 2. เพื่อวิเคราะห์พิธีกรรมของฝนในพระพุทธศาสนา เป็นงานวิจัยเชิงเอกสาร ผลการวิจัยพบว่า พิธีกรรมการขอฝนเป็นพิธีที่ปรากฏในประเทศไทยมาอย่างยาวนาน พบในทุกภูมิภาคของประเทศไทย แต่เดิมนั้นเป็นพิธีกรรมตามความเชื่อของแต่ละท้องถิ่น จนเมื่อประเทศไทยได้รับอิทธิพลของพระพุทธศาสนา พิธีกรรมการขอฝนจึงมีพิธีทางพระพุทธศาสนาร่วมด้วย พิธีกรรมการขอฝนที่ปรากฏในสังคมไทย เช่น การแสดงธรรมมัจฉา การแห่พระเจ้าไม้แก่นจันทน์ การจุดบั้งไฟ การแห่ช้างเผือก เป็นต้น พิธีกรรมการขอฝนไม่ปรากฏในพระพุทธศาสนา แต่ในคัมภีร์พระไตรปิฎกได้กล่าวถึงสาเหตุของฝนตกและในไม่ตกไว้ คือ 1. สาเหตุที่ทำให้ฝนตก ได้แก่ พระราชาทรงธรรม อำนาจของพระอินทร์ อำนาจของเทวดา และอำนาจของสัตว์มงคล 2. สาเหตุที่ทำให้ฝนแล้ว ได้แก่ พระราชาไม่ทรงธรรม พระราชาพูดเท็จ และมนุษย์ไม่ตั้งอยู่ในธรรม