ศึกษาวิเคราะห์แนวคิดเรื่องจุลกฐินในพระพุทธศาสนา

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ คือ 1. เพื่อศึกษาความเป็นมาของกฐินในพระพุทธศาสนา และ 2. เพื่อศึกษาความเป็นมาของจุลกฐินในประเทศไทย เป็นการวิจัยเชิงเอกสาร ผลการวิจัยพบว่า กฐิน มีความหมายที่ครอบคลุมถึงเครื่องมือ (สะดึง) พิธีกรรม ผ้า และสังฆกรรม ในคัมภีร์พระพุทธศาสนานั้นปรากฏเฉพาะพระพุทธานุญาตเรื่องกฐิน ส่วนจุลกฐินนนั้นไม่ปรากฏหลักฐานในพระไตรปิฎก แต่มีหลักฐานในคัมภีร์ชั้นอรรถกถา จุลกฐิน คือ กฐินเร่งด่วนที่จะต้องทำให้เสร็จภายใน 1 วัน มีเค้าเรื่องจากการที่พระพุทธเจ้าพร้อมด้วยภิกษุจำนวนมาก ได้ร่วมกันเย็บผ้าจีวรถวายแก่พระอนุรุทธให้ทันเวลาในช่วงวันสิ้นสุดของเทศกาลกฐิน และสอดคล้องกับตำนานเชียงตุง ซึ่งกล่าวตรงกันว่า ผ้าจุลกฐินนั้นจะต้องทำให้เสร็จภายใน 1 วัน ด้วยความที่ต้องจำกัดด้วยเวลา ต้องใช้คนจำนวนมากช่วยกันทำผ้ากฐิน และทำในวันสุดท้ายของเทศกาลทอดกฐิน ทำให้มีความเชื่อว่า การทอดจุลกฐินมีอานิสงส์มากกว่ากฐินทั่วไป