ความเชื่อเรื่องโหราศาสตร์ของชาวพุทธในล้านนา
บทคัดย่อ
บทความวิชาการนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความเชื่อเรื่องโหราศาสตร์ของชาวพุทธล้านนา พบว่า ชาวล้านนามีความเชื่อเกี่ยวกับโหราศาสตร์เพราะได้อิทธิพลทางด้านศาสนาพราหมณ์และศาสนาพุทธรวมกัน ทำให้เกิดพิธีกรรมที่แตกต่างไปจากพระพุทธศาสนาทั่วไป เช่น พิธีสืบชะตาสะเดาะเคราะห์ พิธีถอนอัปมงคล (ขึด) เป็นต้น โดยพระสงฆ์เป็นผู้ทำพิธีหรือทำหน้าที่เป็นโหราจารย์ โหราศาสตร์ในสังคมล้านนามีการนำมาใช้กันอย่างต่อเนื่อง โดยเฉพาะเรื่องของฤกษ์ยาม ตำราพรหมชาติ ทำให้เกิดประเพณีฟังธรรมตามปีเกิด การตั้งชื่อตามวันเกิด การบูชาผี เป็นต้น โดยพิธีกรรมนั้นมีการประยุกต์ผสมผสานเข้าด้วยกันอย่างลงตัว นอกจากนั้น โหราศาสตร์ยังมีผลกระทบทั้งในเชิงบวก คือ ทำให้เกิดความสบายใจ ส่งเสริมให้เกิดศรัทธาในพระพุทธศาสนา ความเชื่อในเรื่องกรรมและผลของการกระทำ และใช้ชีวิตโดยมีพระรัตนตรัยเป็นที่พึ่งทางจิตใจ มีศีลเป็นกรอบที่ควบคุมการกระทำ เป็นต้น ส่วนผลกระทบในเชิงลบ ทำให้เกิดความประมาท เกิดความงมงาย เป็นต้น
บรรณานุกรม
พระธรรมปิฎก (ป.อ. ปยุตฺโต). (2546). พจนานุกรมพุทธศาสน์ ฉบับประมวลศัพท์. พิมพ์ครั้งที่ ๑๐. เอส อาร์.พริ้นติ้ง แมส โปรดักส์.
พระประเสริฐ ชุตินฺธโร (สุนทรวัฒน์). (2542). “การศึกษาเชิงวิเคราะห์ เรื่อง ไสยศาสตร์กับพุทธศาสตร์ ตามทรรศนะของพระธรรมปิฎก (ป.อ.ปยุตฺโต)”. วิทยานิพนธ์พุทธศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาพระพุทธศาสนา. บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
พระมหาสุนทร เฉลยชัย. (2550). “ปรากฏการณ์ความเชื่อไสยศาสตร์ในวัยรุ่นชาวไทยพุทธ: กรณีศึกษานักศึกษาวิทยาลัยนานาชาติ หลักสูตรวิทยาศาสตร์และหลักสูตรศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล”. วิทยานิพนธ์ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาศาสนาเปรียบเทียบ. บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยมหิดล.
มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. (2539). พระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. กรุงเทพมหานคร : โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
รอบทิศ ไวยสุศรี. (2551). “การศึกษาวิเคราะห์พระเครื่องในฐานะเป็นกุศโลบายในการปฏิบัติธรรม”. วิทยานิพนธ์พุทธศาสตรดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาพระพุทธศาสนา. บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
ศูนย์สุขภาพจิตที่ ๑ (เชียงใหม่). (2559). สุขภาพจิตดี..ด้วยวิถีล้านนา. เชียงใหม่: หจก. นันทการต์ กราฟฟิค/การพิมพ์.
แสงสวาท วงค์ใหญ่ และคณะ. (2547). “การศึกษาและการวิเคราะห์ภูมิปัญญาท้องถิ่นในคัมภีร์ใบลานล้านนา”. รายงานวิจัย. สถาบันวิจัยพุทธศาสตร์: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
Anthony Philip Stone. (1981). Hindu Astrology : Myths, Symbols and Realities. India: Select Books.
R.C. Majumdar. (1977). Ancient India. India : Motilal Banarsidass.